اسلام دین جهانی و حضرت محمد صلی الله علیه و آله آخرین سفیر الهی است. فلسفه تشریع اسلام و بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله، دعوت و هدایت انسان ها به کمال نهایی (توحید) است. دیپلماسی فعال و رعایت حقوق دپیلماتیک انجام این رسالت را منطقی تر و امکان پذیرتر می نماید. مقاله حاضر ضمن بازشناسی مفاهیم مرتبط و تحلیل نظری دیپلماسی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به نقش آن در توسعه دیپلماسی و حقوق دیپلماتیک می پردازد. اقدامات الهام بخش پیامبر صلی الله علیه و آله در این زمینه از نوادر تاریخ است. به نظر می رسد به رغم پندار کسانی که دیپلماسی و حقوق دیپلماتیک را محصول تمدن غرب می دانند این بحث خاستگاه دینی داشته و از مهم ترین آموزه های اسلام به شمار می آید.

نظامهای حقوقی از منابعی سرچشمه می گیرند که استناد به آن منابع، قوانین حقوقی را شکل می دهد. همه شاخه های حقوق، کم و بیش، از منابع مشابه تدوین یافته اند و تنها از لحاظ درجه اهمیت تفاوت دارند. در حقوق دیپلماتیک عرفی، حقوق بین الملل عمومی و رسوم اهمیت درجه یک دارند و پس از آن عهد نامه ها، قوانین داخلی، رویه های قضایی و عقاید علمای حقوق قرار دارند. حقوقدانان مسلمان با وجود اختلاف درباره منابع حقوق اسلام، به طور عام، و منابع حقوق دیپلماتیک در اسلام، به طور خاص، کتاب و سنت و اجماع و عقل یا قیاس را از مهمترین و مشهورترین منابع حقوق اسلامی می دانند. با تعبیری تسامح آمیز می توان عرف و احکام حکومتی و قراردادها را نیز از منابع حقوق دیپلماتیک در اسلام محسوب داشت. در این پژوهش، بر اساس روش اسنادی و تحلیل محتوی و با استفاده از فن تحقیق کتابخانه ای مترصد بازخوانی منابع حقوق دیپلماتیک، یعنی قرآن، سنت، اجماع، عقل یا قیاس، عرف، احکام حکومتی و قراردادهای بین المللی هستیم.

عدم مداخله دیپلماتیک، یکی از جلوه های شناسایی اصل عدم مداخله و به عنوان یکی از اصول اساسی حاکم بر روابط دوستانه مابین دولت هاست. حقوق بین الملل از یک سو با اعطای مصونیت به نمایندگان سیاسی و از سوی دیگر با اعلام وظیفه آنان در احترام به قوانین و مقررات دولت پذیرنده و عدم مداخله در امور داخلی، میان منافع دولت فرستنده و پذیرنده، توازن ایجاد کرده است. مسلمانان از عصر رسالت تاکنون، از دیپلماسی و نمایندگان سیاسی درابلاغ رسالت اسلامی و در روابط بین الملل بهره گرفته اند. این وظیفه فرهنگی و تبلیغی، اصل عدم مداخله در امور داخلی را انکار نمی کند و آن را به عنوان یک قاعده کلی می پذیرد.

از تازه ترین مباحث حقوق بین الملل در عرصه حقوق دیپلماتیک، سو استفاده از مصونیتهای دیپلماتیک است. در تحقیق حاضر، نخست مفهوم مصونیت تبیین شده و اسناد حقوق دیپلماتیک معرفی می شود. پس از آن مبانی فلسفی و حقوقی اعطای مصونیت به نمایندگان دولتها بررسی می شود. از این طریق هدف از سو استفاده از مصونیتهای دیپلماتیک روشن گردیده و دو اصل «عدم مداخله» و «احترام به قوانین و مقررات دولت پذیرنده» به عنوان اصول لازم الرعایه از سوی هیاتهای نمایندگی دولتها مجال طرح می یابند. در ادامه به برخی از مصادیق سو استفاده از مصونیتها اشاره نموده، در پایان به ضمانت اجرای سو استفاده از مصونیتها خواهیم پرداخت.

در این مقاله تربیت نظامیان در اندیشه افلاطون و امام خمینی(ره) با روش توصیفی-تحلیلی و مقایسه ای بررسی شده است و هدف آن افزایش قدرت توصیف و تبیین نخبگان فکری - نظامی در موضوع جایگاه نظامیان در شکل­گیری مدنیّت و تمدن­سازی است. طی این مقاله گزاره­های افلاطون و امام خمینی(ره) در ابعاد مختلفِ موضوعِ تربیت نظامیان از متون آنان استنتاج شده است و سپس مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه­های دو متفکر در آن ابعاد تبیین شده است. نتیجة نهایی این مقایسه مبنی بر این است که نظام فلسفی افلاطون و برنامه تربیتی او در آرمان­شهر که با هدف تبیین عدالت و چگونگی استقرار آن صورت­بندی می­شود، اهمیّت اقشار نظامی را در زمینه شکل­گیری مدنیّت و حرکت به­سوی تمدن­سازی نشان می­دهد و در ردّ دیدگاه­هایی که اهمیت دادن به نظامیان را مقدمه فروپاشی مدنیّت می­دانند، پشتوانه استدلالی ارزشمندی ایجاد می­کند. در مقابل دیدگاه امام خمینی(ره) بیانگر این است که تفکر اسلامی قوّه و قوای نظامی را در چارچوب تربیتی شریعت، اخلاق و عقلانیّت تعریف کرده و این چارچوب اجازه نمی­دهد که حقوق و حوزه فردی و خصوصی نظامیان مورد تعدّی قرار گیرد؛ آنان را نیز از تعدّی به حقوق و حوزه خصوصی دیگران باز می­دارد و قوه و قوای نظامی را در خدمت حفظ نظام سیاسی، مدنیّت و تمدن­سازی تعریف می­کند.

هدف غایی این پژوهش مفهوم پردازی چهره جدیدی از مدیریت منابع انسانی، با عنوان مدیریت منابع انسانی دیپلماتیک است که به نظر می رسد با ویژگی های محیط کنونی سازمان ها تناسب بیشتری داشته باشد. مسائلی مانند تنوع نیروی کار، تعارض های بین فردی و گروهی، نزاع بر سر منافع، ارزش های نسلی متفاوت نیروی کار، حضور افراد بدقلق در سازمان ها و مواردی از این قبیل، در کنار این واقعیت که محیط سازمان ها بیش از آن که یک محیط عقلایی باشد نوعی محیط سیاسی و آکنده از رفتارهای سیاسی است، لزوم مفهوم پردازی مدیریت منابع انسانی را به عنوان نوعی کارویژهِ دیپلماتیک دوچندان کرده است. پژوهش حاضر از نظر رویکرد کیفی و از نظر هدف بنیادی است. مشارکت کنندگان پژوهش تعداد 25 نفر از مدیران و متخصصان منابع انسانی است که تجربه زیسته ای پیرامون مسئله پژوهش داشتند. آن ها به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شده به روش تحلیل مضمون کدگذاری شدند. روایی و پایایی مصاحبه ها به کمک معیارهای گوبا و ولینکن و شیوه بازآزمون مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که «نفوذ بین کارکنان با برقراری روابط مثبت» و «رصد کارکنان در کنار حفظ کرامت انسانی آن ها» در قلب و جوهره مفهوم مدیریت منابع انسانی دیپلماتیک قرار دارد و راهبردهایی برای تزریق دیپلماسی در تمامی ابعاد و کارویژه های مدیریت منابع انسانی قابل تصور است. مدیریت منابع انسانی دیپلماتیک رویکردی از مدیریت کارکنان سازمان است که با پیش فرض قراردادن سازمان ها به مثابه سیستم های اجتماعی-سیاسی و آمیخته با ذی نفعان مختلف، جاری سازی کارویژه های منابع انسانی و ایفای نقش های آن را با کاربست و توسعه مهارت های دیپلماتیک انجام می دهد.